बच्चालाई कसरी हुर्काउने र पढाउने ? गिजुभाईका १८ टिप्स

<b><span style="color: #20124d;">घरमा बिग्रेको बच्चालाई भगवानले पनि सुधार्न सक्दैनन् !</span></b><br /> <br /> भारतका प्रख्यात शिक्षाशास्त्री गिजुभाई बधेका (सन् १८८५-१९३९) ले शिक्षकका रुपमा आफ्नो पूरा समय बालमैत्री शिक्षाकै लागि खर्चिए । गुजराती भाषाका यी शिक्षासेवीले आफ्नो अनुभव र प्रयोगबाट बालबालिकाका लागि उपयोगी शिक्षण विधिको परिकल्पना गरे ।<br /> <br /> बालबालिकाको सही विकासका लागि सही शैक्षिक वातावरणको कुरा उठाउँदै त्यसमै केन्द्रित रहेर उनले धेरै पुस्तक पनि लेखेका छन् ।<br /> <div> <br /></div> <div> <div> पुस्तकहरुमार्फत उनले बालबालिकाको सार्थक सिकाइ र विकासका लागि घरको वातावरण महत्वपूर्ण हुनेमा अभिभावकको ध्यानाकर्षण गर्दै शिक्षकलाई समेत जिम्मेवार हुन आग्रह गरेका छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> बालबालिकालाई कसरी हुर्काउने र कसरी शिक्षा दिने भन्ने उल्लेख गर्दै गिजुभाईले औंल्याएका केही बुँदा शिक्षा विमर्श नामक ब्लगबाट अनुवाद गरी यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।</div> <div> <br /></div> <div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"> <a href="https://4.bp.blogspot.com/-OjCvuTWuBms/WPuPxs6XyNI/AAAAAAAAB7g/T-tDySptVtAmdTsWc89aIklLm_6Dc61eACLcB/s1600/Gijubhai-bhai1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-OjCvuTWuBms/WPuPxs6XyNI/AAAAAAAAB7g/T-tDySptVtAmdTsWc89aIklLm_6Dc61eACLcB/s320/Gijubhai-bhai1.jpg" width="280" /></a></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>आफैं गर्न दिनुस्</b></li> </ul> </div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई आफैं काम गर्ने सोख हुन्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> उसलाई रुमाल धुन दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> उसलाई भाँडामा पानी भर्न दिनुस् ।</div> </div> <div> <br /></div> <div> <div> उसलाई फूल सजाउन दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> उसलाई कचौरा मस्काउन दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> उसलाई मटरकोसाको दाना निकाल्न दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> उसलाई खानेकुरा पस्किन दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई सारा काम आफैं गर्न दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> उसको आफ्नो मर्जीले गर्न दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> उसको आफ्नो ढंगले गर्न दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>पहिचान</b></li> </ul> </div> <div> <b><br /></b></div> <div> हाम्रो आँखामा अमृत छ वा विष,</div> <div> <br /></div> <div> हाम्रो बोलीमा मिठास छ या टर्रोपन,</div> <div> <br /></div> <div> हाम्रो स्पर्शमा कोमलता छ वा कठोरता,</div> <div> <br /></div> <div> हाम्रो मनमा शान्ति छ वा अशान्ति,</div> <div> <br /></div> <div> हाम्रो मनमा आदर छ वा अनादर,</div> <div> <br /></div> <div> बच्चा यी कुरा तुरुन्तै पत्ता लगाउँछन् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चा हामीलाई एकदम जानिसक्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>दुश्मन</b></li> </ul> </div> <div> ‘सुत, नत्र अहिले बाबाजीले पक्रेर लैजान्छ !’</div> <div> <br /></div> <div> ‘खाऊ, नत्र चोरले लिएर जान्छ ।’</div> <div> <br /></div> <div> ‘बाघ आयो !’</div> <div> <br /></div> <div> ‘बाबाजी आयो !’</div> <div> <br /></div> <div> ‘पुलिस आयो !’</div> <div> <br /></div> <div> ‘चुप लाग, नभए कोठामा बन्द गरेर राख्छु ।’</div> <div> <br /></div> <div> ‘पढ्न बस, नत्र पिट्छु ।’</div> <div> <br /></div> <div> जो यसरी बच्चालाई डर देखाउँछन्, उनीहरु बच्चाहरुका दुश्मन हुन् ।</div> <div> <b><br /></b></div> <div> <ul> <li><b>पृथ्वीमा स्वर्ग</b></li> </ul> </div> <div> यदि हामीले बच्चाहरुलाई आफ्नो घरमा उचित स्थान दियौं भने,</div> <div> <br /></div> <div> हाम्रो पृथ्वीमा नै स्वर्गको सृष्टि हुन सक्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> स्वर्ग बच्चाको सुखमा छ ।</div> <div> <br /></div> <div> स्वर्ग बच्चाको स्वास्थ्यमा छ ।</div> <div> <br /></div> <div> स्वर्ग बच्चाको प्रसन्नतामा छ ।</div> <div> <br /></div> <div> स्वर्ग बच्चाको निर्दोष मस्तीमा छ ।</div> <div> <br /></div> <div> स्वर्ग बच्चाको गीत र गुनगुनाइमा छ ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>महान् आत्मा</b></li> </ul> </div> <div> बच्चाको शरीर सानो छ, तर उसको आत्मा महान् छ ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाको शरीर बढ्दो छ ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाको शक्ति विकासशील छ ।</div> <div> <br /></div> <div> तर, उसको आत्मा त पूर्ण छ ।</div> <div> <br /></div> <div> हामी त्यो आत्मालाई सम्मान गरौं ।</div> <div> <br /></div> <div> आफ्नो गलत रीति र नीतिबाट हामी बच्चाहरुको शुद्ध आत्मालाई प्रदुषित नपारौं ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>जानीराखौं</b></li> </ul> </div> <div> बच्चा सम्पूर्ण मनुष्य हो ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चामा बु​द्धि छ, भावना छ, मन छ, आफ्नो बुझाइ छ ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चामा भाव र अभाव छ, रुचि र अरुचि छ ।</div> <div> <br /></div> <div> हामी बच्चाका इच्छाहरु चिनौं ।</div> <div> <br /></div> <div> हामी बच्चाका भावनाहरुलाई सम्झौं ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चा अबोध र निर्दोष छ ।</div> <div> <br /></div> <div> आफ्नो अहंकारका कारण हामी बच्चालाई तिरस्कार नगरौं ।</div> <div> <br /></div> <div> आफ्नो अभिमानका कारण हामी बच्चाको अपमान नगरौं ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>चाहना</b></li> </ul> </div> <div> बच्चालाई आफैंले खानु छ, तपाई उसलाई नख्वाउनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई आफैं नुहाउनु छ, तपाईं उसलाई ननुहाइदिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई आफैं हिँड्नु छ, तपाईं उसको हात नसमात्नुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई आफैं गाउनु छ, तपाईं उसलाई गाउन नलगाउनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई आफैं खेल्नु छ, तपाईं उसको बीचमा नआउनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> किनकि बच्चा स्वावलम्बन चाहन्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>यति पनि नगर्ने ?</b></li> </ul> </div> <div> गाना-बजाना गर्ने ठाउँमा जान छोडेर बच्चालाई बगैंचामा लैजानुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> गफमा अल्झिनुको साटो बच्चालाई चिडियाखाना देखाउन लैजानुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> अखबारमा मात्र अलमलिएर नबसीको बच्चाको कुरा पनि सुन्नुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> राति सुत्ने समयमा बच्चालाई असल कहानीहरु सुनाउनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाको हरेक काममा गहिरो चासो देखाउनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>आत्मसुधार</b></li> </ul> </div> <div> बच्चालाई यस कारण सम्मान गर्नुस्, ताकि हामीमा आत्मसम्मानको भावना जागोस् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई गाली गर्ने, तर्साउने नगर्नुस्,</div> <div> <br /></div> <div> जसले गर्दा गाली गर्ने र तर्साउने हाम्रो खराब बानी छुट्दै जाओस् ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>बच्चालाई नपिट्नुस्,</b></li> </ul> </div> <div> <br /></div> <div> जसले गर्दा मारपिट गर्ने हाम्रो पशु–वृत्ति नष्ट हुन सकोस् ।</div> <div> <br /></div> <div> यसरी आफूलाई सुधारेर नै हामी आफ्ना बच्चालाई सही रुपमा विकास गर्न सक्छौं ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>डर र लोभ</b></li> </ul> </div> <div> आमा, बुवा र शिक्षकले बुझिराख्नुस्</div> <div> <br /></div> <div> पिटेर वा लोभ देखाएर बच्चा सुध्रिन सक्दैनन्,</div> <div> <br /></div> <div> बरु उल्टै बिग्रिँदै जान्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> पिटेपछि बच्चामा झन् उग्र भावना बढ्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> लोभ देखाउँदा बच्चा लालची बन्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> डर र लोभका कारण बच्चा निर्लज्ज, थेत्तरो, जिद्दी र दीन-हीन बन्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>सुन्दर संसार: घर</b></li> </ul> </div> <div> यदि आमा-बुवाले आफूले जस्तोसुकै आचरण गरे पनि</div> <div> <br /></div> <div> आफ्नो बच्चालाई संस्कारी बनाउन सकिन्छ भन्ने सोच्छन् भने,</div> <div> <br /></div> <div> त्यो ठूलो भूल हो ।</div> <div> <br /></div> <div> आमा-बुवा र घर, दुइटै संसारको</div> <div> <br /></div> <div> सबैभन्दा ठूलो र शक्तिशाली चिजहरु हुन् ।</div> <div> <br /></div> <div> घरमा बिग्रेको बच्चालाई भगवान् पनि सुधार्न सक्दैनन् !</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>प्रकृतिको उपहार</b></li> </ul> </div> <div> प्रकृतिबाट टाढा रहने बच्चाले प्रकृतिको विविधताबारे कसरी थाहा पाओस् !</div> <div> <br /></div> <div> झलमल्ल चन्द्रमा, कलकल बग्ने नदी,</div> <div> <br /></div> <div> खेतको माटो,</div> <div> <br /></div> <div> परालको घर, पहाडको ढुंगा, आकाशको रंग र खुला हावा,</div> <div> <br /></div> <div> यी सबै ती उपहार हुन्, जुन बच्चालाई प्रकृतिबाट प्राप्त भएका हुन् ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चालाई मन लागुन्जेल प्रकृतिको आनन्द लुट्न दिनुस् ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>गतिमान</b></li> </ul> </div> <div> बच्चा पल–पलमा बढ्ने प्राणी हो ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाको दृष्टि हर समय प्रश्न सोध्ने खालको हुन्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> बालकको हृदय केही बोलिरहने खालको हुन्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चचाको व्याकरणमा प्रश्न र बोली हुन्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> तर पूर्णविराम कतै पनि हुँदैन ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाको अर्थ हो, निरन्तर गति-</div> <div> <br /></div> <div> जहाँ अल्पविराम समेत हुँदैन ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <b>झैझगडा</b></div> <div> आमा-बुवा र अरु ठूला मान्छेको झगडाको कारण</div> <div> <br /></div> <div> घरको वातावरण प्राय: अशान्त रहने गर्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> यसले गर्दा बच्चा निकै दिक्क हुने गर्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> अरु केहीका लागि नभए पनि आफ्नो बच्चाका लागि भए पनि</div> <div> <br /></div> <div> हामी घरमा मिजासिलो रुपमा जीवन जिउन सिकौं ।</div> <div> <br /></div> <div> घरको शान्त र सुखी वातावरणमा नै</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाको राम्रो शिक्षा पाउन सक्छ ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <b>जीवित ग्रन्थ</b></div> <div> जो पुस्तक पढेर ज्ञान प्राप्त गर्छन्, उनीहरु शिक्षक बन्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> जो बच्चालाई पढेर ज्ञान प्राप्त गर्छन्, उनीहरु शिक्षाशास्त्री बन्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> शिक्षाशास्त्रीको लागि प्रत्येक बच्चा</div> <div> <br /></div> <div> एक समर्थ, अद्वितीय र जीवित ग्रन्थ हुन् ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <b>बालकको शक्ति</b></div> <div> तपाईं सारा संसारलाई धोका दिन सक्नुहुन्छ,</div> <div> <br /></div> <div> तर, आफ्ना बच्चाहरुलाई धोका दिन सक्नुहुन्न ।</div> <div> <br /></div> <div> तपाईं सबैलाई मूर्ख बनाउन सक्नुहुन्छ,</div> <div> <br /></div> <div> तर, आफ्ना बच्चाहरुलाई कहिल्यै मूर्ख बनाउन सक्नुहुन्न ।</div> <div> <br /></div> <div> तपाईं सबैलाई सबथोक लुकाउन सक्नुहुन्छ,</div> <div> <br /></div> <div> तर, आफ्ना बच्चाहरुलाई केही पनि लुकाउन सक्नुहुन्न ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चा सर्वज्ञ हुन्छन्, सर्वव्यापी हुन्छन्, सर्वशक्तिमान हुन्छन् ।</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <b>गफ दिनु बेकार छ</b></div> <div> हामीले पढ्ने, सोच्ने र लेख्ने काम गर्दैमा</div> <div> <br /></div> <div> हाम्रो काम पूरा हुन्छ त ?</div> <div> <br /></div> <div> हुँदैन, हामीले त शिक्षाको नयाँ-नयाँ मन्दिरको निर्माण गर्नु छ,</div> <div> <br /></div> <div> र ती मन्दिरमा अहिलेसम्म अपुज्य रहेकी सरस्वती देवीको स्थापना गर्नु छ ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाहरुको लागि नयाँ युगको आरम्भ भएको छ ।</div> <div> <br /></div> <div> केवल गफ गरेर केही पनि हुँदैन ।</div> <div> <br /></div> <div> केही गर्नुस् ! केही गराउनुस् !!</div> <div> <br /></div> <div> <br /></div> <div> <b>चैन कसरी मिलोस् ?</b></div> <div> जबसम्म बच्चाहरुले घरमा पिटाइ खान्छ,</div> <div> <br /></div> <div> र, विद्यालयमा गाली सुन्छ</div> <div> <br /></div> <div> तबसम्म मलाई चैन कसरी मिलोस् ?</div> <div> <br /></div> <div> जबसम्म बच्चाहरुका लागि विद्यालय, पुस्तकालय, बगैंचा र खेलमैदान बन्दैन,</div> <div> <br /></div> <div> तबसम्म मलाई चैन कसरी मिलोस् ?</div> <div> <br /></div> <div> जबसम्म बच्चाहरुलाई प्रेम र सम्मान मिल्दैन, तबसम्म मलाई चैन कसरी मिलोस् ?</div> <div> <br /></div> <div> <ul> <li><b>गिजुभाईका कुरा</b></li> </ul> </div> <div> बच्चाहरुले प्रेम दिएर मलाई समृद्ध बनाए ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाहरुले मलाई नयाँ जीवन दिए ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाहरुलाई सिकाउने क्रममा मैले पनि धेरै सिकेँ ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाहरुलाई पढाउने क्रममा मैले पनि निकै पढेँ ।</div> <div> <br /></div> <div> बच्चाहरुको गुरु बनेर मैले उनीहरुको गुरु-पद बुझ्न सकेँ ।</div> <div> <br /></div> <div> यो कुनै कविता होइन,</div> <div> <br /></div> <div> यो त मेरो अनुभवका कुरा हुन् ।</div> </div> <div> <br /></div> <div> <br /></div>

बच्चालाई कसरी हुर्काउने र पढाउने ? गिजुभाईका १८ टिप्स

घरमा बिग्रेको बच्चालाई भगवानले पनि सुधार्न सक्दैनन् ! भारतका प्रख्यात शिक्षाशास्त्री गिजुभाई बधेका (सन् १८८५-१९३९) ले शिक्षकका रुपमा आफ्नो...

Read more »

माया के हाे ?

<div class="post-title entry-title" style="border: 0px; font-family: GothamBook; font-size: 14px; font-stretch: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: 21px; padding: 0px 0px 13px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-QHfCEzS3fv0/WPJJINJCAgI/AAAAAAAAB7E/WSQiLtHTa74OzTlora3TZi3wWmKRmJ4YwCLcB/s1600/lov.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="256" src="https://2.bp.blogspot.com/-QHfCEzS3fv0/WPJJINJCAgI/AAAAAAAAB7E/WSQiLtHTa74OzTlora3TZi3wWmKRmJ4YwCLcB/s320/lov.jpg" width="320" /></a></div> <b><br /></b> <b><br /></b> <b>यो माया भन्ने शब्द कस्तो होला है यो माया ले नै मान्छेलाई जिउन पनि सफल पारिदिन्छ अनि येही माया ले नै मान्छे को जिन्दगि पनि बर्बाद बनाई दिन्छ ! खै मलाई पनि यो माया शब्द सुन्दा अनौठो नै लाग्छ ! अनि थाहा छ ? केटिहरु एकार्कालाई मन पराएपछि भन्छन ! म तिमीलाई माया गर्छु भनेर अनि उनीहरु को माया बस्न र माया का कुराहरु गरेर समय काट्न थाल्छन ! तर मलाई यो माया शब्द देखि अनि यो शब्द सुन्दानै बकवास लाग्छ ! मैले त् साएद यो माया भित्र नदुबेर र कसै सग माया न साटेर पनि होला ! साएद मलाई माया प्रेम भन्ने शब्द देखि एलर्जी भएको !</b></div> <div class="post-body entry-content" style="border: 0px; font-family: GothamBook; font-size: 14px; font-stretch: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; overflow: hidden; padding: 0px; position: relative; vertical-align: baseline;"> <div dir="ltr" style="border: 0px; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"> <div style="border: 0px; font-family: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: 21px; padding: 0px 0px 13px; text-align: justify; vertical-align: baseline;"> <a href="https://draft.blogger.com/null" name="more" style="border: 0px; color: #0066cc; font-family: inherit; font-size: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; transition: all 0.5s ease; vertical-align: baseline;"></a>साएद अरुलाई यो शब्दहरु सारै नै मन पर्छ होला ! यो शब्द नराम्रो पनि हैन मलाई थाहा छ माया ले नै कति को जिबन एकदमै राम्रो बनाई दिएको छ !तर मलाई यो पनि थाहा छ कि कति को जिन्दगि नै बर्बाद पारी दिएको छ ! एती सम कि उनीहरु ले आत्महत्या सम्म गरेका छन् ! बिचराहरु माया पाएपछि संसार नै जितेको ठान्छन ! तर फेरी यस बाट धोका खाए पछी संसार बाटै हारेको महसुस गर्छन अनि आफ्नो जिन्दगि नै बर्बाद पर्छन उनीहरु आफ्नो जिन्दगि त् बर्बाद पर्छन तर परिवारमा पनि धेरै नि चिन्ता पारी दिन्छन यस्मा परिवार को के दोष र यती धेरै चिन्ता दिन्छन ! बिचरा ममी बाबा लाई आफ्नो सन्तान बिखुसी भएर बसेको कुन परिवार ले हेर्न सक्छन ? र मलाई यो शब्द साँचीनै मन पर्दैन ! माया को नराम्रो पार्टलाई मात्र मैले जोड दिन खोजेको हैन एसका राम्रो पार्ट हरु पनि छन ! तर ५% मात्रै सफल भयको पाएको छु मैले राम्रो पार्ट हरुको पनि कुरा गर्ने छु !त्यसो त माया प्रेम सिर्जनाको पनि द्योतक हो । माया प्रेमले मान्छेलाई सिर्जनशील पनि बनाएका हुन्छन् चाहे त्यो नकारात्मक तरिकाले होस चाहे त्यो सकारात्मक तरिकाले जसरी पनि । माया प्रेमबाटै नै साहित्यको सिर्जना भएको हुन्छ ।भनिन्छ नी खुकुरीको पीर अचानोलाई थाहाँ हुन्छ भनेझै माया प्रेमको ब्यथा माया प्रेम गर्नेहरुलाई थाहा हुन्छ तर माया प्रेममा सबै चेतनाशिल प्राणीहरुमा हुन्छ विशेष गरि हामी मानवमा । मरुभूमिमा यदि पानीको कुवा छ भने नसुकुन्जेल सम्म पानीको मूल्य थाहा हुदैन जब पानी सुक्छ अनि त्यसपछि मात्रै थाहा हुन्छ पानीको मूल्य कति हुदोरहेछ भनेर त्यसैले माया प्रेम भनेको चेतना सहितको जीवन र जगत हो । यदि जीवन र जगत नै छैन भने के हो माया प्रेम ?त्यसैले मेरो विचारमा माया प्रेम भनेको “जीवन र जगतमा रहेका चेतनाशिल प्राणीले सजिब अथवा चेतनाशिल प्राणी तथा निर्जीब पदार्थलाई आत्मिय सामिप्यता कामय गर्ने भावनात्मक समप्रेसण हो” । माया प्रेम नै जीवनको पूर्णता हो । तर माया को साथैसाथै घृणा पनि यो जगतको शृष्टिसँगसँगै आएको भावना वा स्वाभाव हो त्यो स्वाभाव पनि सबैमा हुन्छ तर घृण हामीले केवल असत्य र अन्यायलाई मात्रै गर्नुपर्दछ । मेरो विचारमा चै माया अथवा प्रेम विभिन्न प्रकारका उपमाहरुसँग जोडिन्छ जस्तो संसार अथवा जगतलाई गर्ने माया, जीवनलाई गरिने माया, मानबलाई गरिने माया, नातागोतालाई गरिने माया, आमा बुबालाई गरिने माया, शन्तानलाई गरिने माया इत्यादि । जहाँसम्म माया गर्दैमा पाउनै पर्छ र ? कसैले यदि साच्चिकै माया हृदयदेखिनै माया साँचो र चोखो माया गरेको छ भने पाउनु र गुमाउनुमा केहि फरक पर्दैन । पाउनै पर्छ भन्ने पनि छैन र गुमाउदा पनि केहि फरक पर्दैन फेरि घुमाउनु नै पर्छ भन्ने पनि छैन । किनकि तपाईले उसलाई साँचो र चोखो माया गरेको हुन्छ । माया गरेको चीजको अस्तित्व रहिरहेको हुन्छ तबसम्म उसप्रति तपाईको माया प्रेम रहिरहन्छ । त्यसैले त भन्ने गरिन्छ अमर, साँचो र चोखो माया मिलनमा मात्रै होइन विछोडमा पनि टुगिन्छ । तबमात्र तपाईले माया प्रेम गरेको पुष्टि हुन्छ नत्र भने केवल आकर्षक र वासना मात्रै भन्न सक्छ त्यसलाई माया प्रेम जस्तो पवित्र शब्दद्घारा पुकारिन मिल्दैन । प्राय माया प्रेम मनबाट शुरु हुन्छ । शरीरिक आकर्षण प्रेम वा माया होइन तर कहिलेकाही शरीरक आकर्षणबाट शुरु भएको माया यानीकि प्रेम मनसम्म पुगेको प्रसंग पनि छ । अन्त्यमा के भन्न सकिन्छ भने माया प्रेमलाई पाउनु र गुमाउनु, मिलन र विछोडमा दाजेर यसलाई कलंक पार्न सकिन्दैन यो त अमर कन्चन सर्मप्रण भन्न सकिन्छ । त्यसैले त मैले भन्ने गरेकाे छु नी “जीवन र जगतमा रहेका चेतनाशिल प्राणीले सजिब वा चेतनाशिल प्राणीका साथै निर्जीब पदार्थलाई आत्मिय सामिप्यता कामय गर्ने भावनात्मक समप्रेसण हो” । यो कुरा हरु सुन्दा हजुरहरुलाई साचै नै माया मा डुब्न मन लागेको होला येही कुरा मलाई राम्रो थाहा छ लेखेको छु र हजुरहरुलाई लागेको होला माया को एती राम्रो कुराहरु गरेर पनि किन माया शब्द देखि सुरेशलाई बकवास लागेको भनेर  । हेर्नुस मलाई यो शब्द नै किन किन सारै नि नराम्रो लाग्छ साथीहरु आज को यो माया भन्ने शब्दलाई येही समाप्त गरी दिन्छु र जादा जादै के भन्न चाहन्छु भन्ने हजुर हरु ले कसैलाई माया गर्नु भएको छ भने तेस्लाई राम्रो सग निभाउनु होला कसैको जिबन सग खेलबाड नगर्नु होला? आफ्नो माया लाई कहिले पनि नराम्रो बाटो तिर नलानु होला भन्दै बिदा चाहन्छु ।</div> </div> </div>

माया के हाे ?

यो माया भन्ने शब्द कस्तो होला है यो माया ले नै मान्छेलाई जिउन पनि सफल पारिदिन्छ अनि येही माया ले नै मान्छे को जिन्दगि पनि बर्बाद बनाई द...

Read more »